6 april 2021
Lokaal verbod op lachgas
Tijdens de gemeenteraad van 6 april heeft Houten Anders! een motie ingediend die moet leiden tot een lokaal verbod op lachgas (pdf). De motie kon op brede steun van de gemeenteraad rekenen. De VVD en twee leden van D66 stemden tegen de motie, omdat zij genoegen namen met de toezegging die burgemeester Gilbert Isabella deed. Onze motie voor een lokaal verbod op lachgas werd mede ingediend door partijen ITH en PvdA. De overige partijen stemden voor onze motie.
Ons betoog leidde tot een goed gesprek in de gemeenteraad over de waarde van preventie en de mate waarin je als gemeente een verbod kunt handhaven. Het zijn relevante opmerkingen die voortdurend de aandacht moeten krijgen. Tegelijkertijd moeten we ook vaststellen dat lachgas op dit moment niet opgenomen is in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), waardoor handhaven in sommige gevallen van overlast lastiger is. Dat er landelijk nog geen verbod is op het recreatief gebruik van lachgas, maakt het ingewikkeld om er in de gemeente écht op in te zetten. Toch is het signaal dat wij hiermee afgeven naar inwoners en de landelijke politiek een belangrijke: we willen staan voor de gezondheid van onze kinderen en de verkeersveiligheid.
De toezegging van de burgemeester was oprecht en betrokken. Wel hebben wij onze motie in stemming gebracht, om onze oproep en het signaal naar buiten toe duidelijk te laten klinken.
Betoog in de raad
In de gemeenteraad heeft Wayne Wilson ons standpunt over onze motie lachgasverbod op de volgende manier verwoord:
Geachte voorzitter, raadsleden, betrokkenen en belangstellenden,
Lachgas is een kleurloos, niet-irriterend, zoetgeurend en zoet smakend gas. Het wordt al vanaf eind 18e eeuw in de geneeskunde gebruikt om patiënten kortdurend onder narcose te brengen. Als kortwerkende pijnstiller wordt het bijvoorbeeld gebruikt door tandartsen en in ambulances. Het inhaleren van lachgas zorgt voor een korte (en soms sterke) roes en is na 1 tot 5 minuten uitgewerkt. Medicinaal lachgas heeft effecten op functies zoals ademhaling en bloedsomloop. Deze effecten treden vrijwel meteen op: er is sprake van bewustzijnsdaling die een beetje lijkt op dronkenschap. Er wordt minder pijn gevoeld en spieren ontspannen. Lachgas verandert de waarneming: beeld en geluid komen anders binnen. Bij een hoge dosering of snelle inname kan lachgas hallucinaties veroorzaken.
Recreatief gebruik van lachgas is populair. Verkoop, handel, bezit en gebruik van lachgas is op dit moment namelijk niet strafbaar, aangezien het volgens de uitspraak van het Europees Hof in 2014 en tevens door de Nederlandse Hoge Raad sinds 1 juli 2016 onder de Warenwet valt. Het rijk werkt momenteel aan een verbod op lachgas door plaatsing op lijst II van de Opiumwet. Deze wetgeving zou eind 2020 rondkomen, maar door de complexiteit zal het helaas veel langer gaan duren. Voor zover wij kunnen nagaan kan dit zeker nog 2 jaar duren.
Niet alleen is lachgas makkelijk en legaal verkrijgbaar, ook is de drempel voor het gebruik ervan laag en wordt het door de meeste gebruikers nauwelijks als ‘drug’ gezien. De verkoop ervan heeft een enorme vlucht genomen sinds 2016, onder verschillende groepen van de bevolking: verschillende leeftijden, achtergronden en opleidingsniveaus. Het gebruik ervan concentreert zich vooral onder jongeren en jongvolwassenen. De groeicijfers van gebruik over de afgelopen jaren zijn schrikbarend. Vooral dat 10% van de scholieren tussen 12 en 16 jaar wel eens lachgas heeft geprobeerd, raakt mij persoonlijk. Ook ik heb 2 kinderen in die leeftijdscategorie.
Hier in Houten hebben wij bezorgdiensten die de levering van lachgas binnen maar liefst 30 minuten garanderen. De verkoop van lachgas gaat vaak gepaard met openbare ordeverstoringen. De verkopers stellen zich brutaal op en de gebruikers van het lachgas laten veel rommel achter. Lachgas wordt op tal van manieren aangeboden en is daardoor heel eenvoudig te verkrijgen, terwijl de gezondheidsrisico’s enorm onderschat worden door zowel verkoper als gebruiker.
Wij hebben gezondheidsspecialisten gesproken en informatie opgevraagd bij het Trimbos Instituut. De gezondheidsklachten kunnen variëren van een verdoofd gevoel in ledematen en pijnscheuten, gevoelloosheid of tintelingen in handen en voeten. Deze klachten komen niet alleen voor bij langdurig gebruik van lachgas of bij eenmalig excessief gebruik. Al bij beperkt gebruik kunnen deze voor komen. Klachten kunnen duiden op vergiftiging. Hoe meer en hoe langer er gebruikt wordt, hoe groter de kans op aanhoudende gevoelloosheid en tintelingen. De klachten kunnen leiden tot de ontwikkeling van zenuwschade aan het ruggenmerg, ofwel een dwarslaesie. Ook is er overlast door lachgasgebruik op straat in de vorm van zwerfafval en geluidsoverlast en worden er meer verkeersincidenten gemeld waarbij lachgas mogelijk een rol heeft gespeeld.
Houten Anders! is al jaren voorstander van een totaalverbod op lachgas. Vorig jaar hebben wij hierover gesprekken gevoerd met de burgemeester, maar omdat er een landelijke regeling zou komen, hebben wij toen geen motie ingediend. Tot onze spijt en teleurstelling komt er zoals ik al eerder zei, geen landelijk lachgasverbod. Gezien de schade die lachgas kan veroorzaken willen wij als gemeenteraad zélf actie ondernemen en lachgas en het gebruik ervan verbieden op openbare locaties en bij Houtense evenementen. Houten loopt hierin achter. Inmiddels hebben meer dan 110 gemeenten in Nederland een verbod op lachgas op openbare locaties ingevoerd. Een totaalverbod heeft onze voorkeur, maar dit lijkt niet te handhaven en zou bakkers en andere professionele gebruikers in moeilijkheden kunnen brengen. Wij vragen de burgemeester daarom met klem een verbod op het gebruik en verhandelen van lachgas op openbare locaties in Houten bij de aangekondigde herziening op te nemen in de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV).
Reactie
De burgemeester sprak een warme toezegging uit in zijn reactie op onze motie over een lokaal verbod op lachgas. Hij gaf aan onze suggesties mee te nemen in de herziening van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), precies zoals wij verzochten in onze motie. Gelet op de ernst van de situatie, wilden wij echter dat de gemeenteraad zich duidelijk uitspreekt voor een lokaal verbod op lachgas. Hiermee hebben wij ook als raad aangegeven dat wij dit een belangrijk probleem vinden en de burgemeester steunen in zijn aanpassing van de APV.
Stemgedrag
Houten Anders! stemde VOOR onze eigen motie over een lokaal verbod op lachgas.