30 maart 2021

Duidingsdebat referendum Ruimtelijke Koers

Op dinsdag 30 maart 2021 heeft de gemeenteraad de uitslag van het referendum Ruimtelijke Koers proberen te verklaren. Waarom heeft 66 procent van de Houtenaren tegen het voorgenomen raadsbesluit over de Ruimtelijke Koers 2040 gestemd? De discussie die volgde ging vooral over de vraag: hoe nu verder?

Houten Anders! wil zich eigenlijk nog niet bezighouden met deze vraag. Wij hadden veel liever eerst met elkaar gezocht naar de mogelijkheden, voordat we ons opnieuw aan plannen zouden verbinden. Eerst weer gezamenlijk uit de polarisatie en nadenken over het herstel van de relatie met de inwoners voor wij verder gaan: een échte pas op de plaats. Houten Anders! stemde zoals beloofd tegen het aangepaste raadsvoorstel Ruimtelijke Koers.

Moties

SGP en ITH kwamen met een motie die voor Houten Anders! veel positieve kanten heeft, maar ook D66 kwam met een voorstel waar we veel in zien. Echter, beide moties hebben ook punten waar wij absoluut niet mee in kunnen stemmen.

De motie van SGP en ITH, ‘Naar een koers die wél bij Houten past’, kwam tegenstrijdig op ons over. Die motie verzoekt om snelheid én uitgebreide participatie. Wij nemen liever de tijd en willen dat er rust in het proces komt, waarbij er ruimte is voor inspraak door ‘wijzen’ én door inwoners. Een goed proces kost tijd en de verzochte ‘schone lei’ bleek in het debat anders bedoeld. Het voorstel zou met wat extra tijd en overleg een stuk beter zijn geworden.

D66 diende een motie in met de naam ‘Tijd voor reflectie en verbinding‘ die in onze ogen niet concreet genoeg was om mee in te stemmen, maar met name het punt over de nadere uitwerking van Houten-Oost en Noordwest gaf ons het gevoel dat er nog niet volledig afscheid was genomen van de Ruimtelijke Koers. Een échte breuk met de Ruimtelijke Koers zou volgens ons moeten betekenen dat de onderzoeken die in het afgewezen raadsvoorstel staan op zijn minst met nieuwe kaders worden uitgevoerd.

De verschillen tussen beide moties bleken veel kleiner dan wij aanvankelijk dachten. Hoewel de intentie grotendeels hetzelfde was, zagen zij er op papier totaal verschillend uit. Het benadrukte voor ons de noodzaak om beide moties tot één gezamenlijk gedragen plan te laten opschrijven. De partijen kwamen echter niet tot elkaar en deden daar in onze ogen te weinig hun best voor, zoals wij in onze stemverklaring lieten blijken.

Betoog in de raad

In de gemeenteraad heeft Wayne Wilson ons standpunt over de uitslag van het referendum Ruimtelijke Koers op de volgende manier verwoord:

Geachte voorzitter, college, raadsleden en belangstellenden,

We zijn hier vandaag om het referendum te duiden. Een referendum met een simpele vraag. De vraag ging echter over een enorm uitgebreid plan, met vele facetten.

Zoals Houten Anders! meteen heeft aangegeven volgen wij de uitslag van het referendum voor onze stem over het raadsvoorstel voor de Ruimtelijke Koers, en zullen dus tegen het Raadsvoorstel Ruimtelijke Koers stemmen.

De uitslag was dusdanig overtuigend, dat het ons zou verbazen als er ook maar één fractie zou zijn die toch vóór zou stemmen.

Een heel duidelijk Nee van de Houtense inwoners, in alle stemlokalen. Hoe heeft het zover kunnen komen en hoe moeten we dit nu duiden? Dat is geen eenvoudige vraag.

De Ruimtelijke Koers kent een lange geschiedenis. Het was geen makkelijke. De Stedenbouwkundige Verkenning die rond de verkiezingstijd uitkwam, maar nooit in de raad is besproken was wellicht een valse start. We hebben dat als Raad laten gebeuren, maar ook het college heeft daar zijn rol niet in gepakt.

De grote hoeveelheid aan zienswijzen was een teken aan de wand. Toch zijn we als Raad doorgegaan en hebben wij na wat aanpassingen in de Ruimtelijke Koers het proces doorgezet. Indieners van zienswijzen gaven aan dat ze hun input niet terugzagen in de nieuwe versie. Het aantal insprekers op de RTG’s was enorm. En toch liet de Raad het gebeuren om op vol tempo door te gaan.

Het college had hier het stuk terug kunnen nemen en aan kunnen passen om de inbreng van de inwoners eer aan te doen. Helaas is dit niet gebeurd.

De inwoners zagen dit gebeuren en waren teleurgesteld. Zij zagen het niet meenemen van hun inspraak als een democratisch tekort en wilden een referendum. Hierdoor moest de behandeling van de Ruimtelijke Koers worden uitgesteld tot januari. En hoewel het de taak is van de Raad om kaders te stellen, het college te controleren en inwoners te vertegenwoordigen, heeft de voltallige gemeenteraad op allerlei grote bezwaren en kleine details en met de beste bedoelingen meegeschreven aan de Ruimtelijke Koers. Maar het was, zo oordeelden de inwoners, niet goed genoeg. En Houten Anders! accepteert dat.

En zo kwam er een referendum over een raadsvoorstel dat, zoals wij het al eerder noemden, van knip- en plakwerk aan elkaar hangt. Bovendien was een deel van het raadsvoorstel gebaseerd op geheime, maar cruciale stukken. Dat irriteerde veel betrokken inwoners en dat begrijpen wij.

Toch is dat nog niet de reden voor de duidelijke Nee. De hele campagne van zowel het Ja-kamp als het Nee-kamp hebben niet bijgedragen tot duidelijkheid. Argumenten gebaseerd op aannames, soms zelfs onjuistheden en ook veel meningen werden als feit gepresenteerd aan beide zijden. Dat heeft tot veel discussies en onduidelijkheden geleid. Dat is slechte communicatie en daar moeten wij van leren.

We weten niet wat de duidelijke Nee betekent. Dus hoe nu verder?

De uitslag van het Referendum laat ons slechts één keuze wat betreft de Ruimtelijke Koers. We moeten opnieuw beginnen. De uitslag is zo overduidelijk dat het niet acceptabel voor ons is om met een paar aanpassingen op de Koers door te gaan.

Wat dan wel?

Ten eerste willen wij dat de Leidraad Participatie en Communicatie zo snel mogelijk in de Raad wordt ingediend en vastgelegd. Door duidelijkheid te scheppen naar de inwoners en participatie nog serieuzer te nemen kunnen we de inwoners tonen dat een nieuw referendum – een noodstop – in de toekomst niet meer nodig hoeft te zijn.

Ten tweede is het goed als de Raad het hele proces rondom de Ruimtelijke Koers gaat evalueren. Dit zal wat tijd kosten, maar zal een goede leerschool zijn voor toekomstige processen. Hoe we dit moeten uitvoeren, daar moeten we met zijn allen over nadenken.

Ten derde moet er een extra onderzoek worden gedaan naar de woningbehoefte nu en de komende jaren bij de Houtense woningzoekenden. Die opdracht hebben we duidelijk meegekregen van onze inwoners.

Daarnaast willen we de wethouder vragen welke projecten nu ‘op de plank’ liggen. We weten dat er projecten zijn die eigenlijk lagen te wachten op de Ruimtelijke Koers. Wat ons betreft kan de Raad deze projecten beoordelen om te voorkomen dat we qua woningbouw stil komen te staan. Zeker op de Molenzoom zien we mogelijkheden met de leegstaande kantoorgebouwen.

Tot slot lijkt het ons goed om met een nieuw bureau, vanuit het Houtens DNA en met gebruikmaking van de inbreng van alle inwoners uit de zienswijzen en de RTG’s, het Manifest Houtense Koers en het plan Hart voor Houten met een nieuw allesomvattend plan van aanpak te komen.

Wat ons betreft moeten de onderzoeken naar Noordwest en Houten Oost nu gestopt worden. Deze zijn gekoppeld aan het raadsbesluit Ruimtelijke Koers en kunnen we niet meer verantwoorden als wij het oordeel van de kiezer serieus willen nemen.

Voorzitter, het doet pijn dat een hoop energie, tijd en geld verloren is gegaan door het niet doorgaan van de Ruimtelijke Koers. Maar we kunnen er veel van leren, veel onderzoeken kunnen we nog steeds gebruiken en het uiteindelijke doel – woningen voor de Houtense woningzoekenden – staat nog steeds overeind.

We moeten snel en daadkrachtig met een startnotitie komen. Laten we gezamenlijk onze schouders eronder zetten, want de woningnood is hoog en Houten Anders! begrijpt dat.

Houten is uniek, daarom is Houten Anders!

Reactie

Houten Anders! is teleurgesteld in het verloop van het debat. Partijen bleven gepolariseerd tegenover elkaar staan en zochten het conflict meer dan dat zij de verbinding zochten. Wij vinden dat jammer. Dat de raadsvergadering werd afgesloten met een motie van afkeuring doet de zaak beslist geen goed en leidt het debat af van de inhoud.

Houten Anders! begrijpt de emoties van ITH en SGP en we waarderen de symbolische poging om de inwoners een stem te geven. Wij denken echter dat inwoners meer gebaat zijn bij een positief-kritische en constructieve opstelling, zodat hun ‘Nee’ straks ook betekenis krijgt in de plannen die volgen. Houten Anders! zal zich daar voor inzetten.

Stemgedrag

Houten Anders! stemde TEGEN het aangepaste raadsvoorstel Ruimtelijke Koers 2040.

Wij stemden TEGEN de motie ‘Tijd voor reflectie en verbinding‘ van D66 en TEGEN de motie ‘Naar een koers die wél bij Houten past‘.

Onze stemverklaring daarbij:

Houten Anders! stemt tegen beide moties, zolang deze raad niet de bereidheid toont om dit samen op te lossen. Wij roepen met name de partijen ITH en D66 op om het gesprek met elkaar aan te gaan. Wij begrijpen dat D66 toenadering heeft gezocht, maar dat ITH zich opnieuw niet constructief opstelt. Wij zouden een combinatie van beide moties graag hebben omarmd en pleiten daarom voor uitstel van deze stemming om samen tot een beter plan te komen.

Wij stemden TEGEN een Motie van afkeuring over het gevoerde proces en de handelswijze van het college van burgemeester en wethouders rondom de Ruimtelijke Koers die door ITH en SGP werd ingediend.